Spoglądając na ofertę sklepu Mobi Prawnik i jego produkt sztandarowy, tj. Togusia, można zauważyć, że jest on objęty pewną ochroną prawną. W dzisiejszym wpisie wyjaśnimy, na czym polegają wzory przemysłowe, w jaki sposób opatentować pomysł z nimi związany oraz jak wygląda sama ochrona wzoru przemysłowego.
Definicje – wzory przemysłowe i Toguś 🙂
Zgodnie z przepisami – konkretnie z ustawą Prawo własności przemysłowej – wzorem przemysłowym jest nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, fakturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację. Dalej, ust. 2 art. 102 dodaje, że wytworem z kolei jest każdy przedmiot wytworzony w sposób przemysłowy lub rzemieślniczy, obejmujący w szczególności opakowanie, symbole graficzne oraz kroje pisma typograficznego, z wyłączeniem programów komputerowych.
Wzorami przemysłowymi mogą być więc meble, sprzęt sportowy, ozdoby biżuteryjne, czy zabawki, takie jak Toguś. Warunkiem uzyskania ochrony jest jednak przede wszystkim pewnego rodzaju nowość i indywidualność; znaczy to, że sam tzw. design powinien być niepowtarzalny i jedyny w swoim rodzaju (będzie to miało znaczenie np. przy składaniu dokumentacji zgłoszeniowej). Słusznym będzie wniosek, że ochrona wzoru przemysłowego dotyczy właśnie przede wszystkim wyglądu.
Polski ustawodawca zdaje sobie sprawę z tego, że atrakcyjny wygląd jest bardzo wpływowym czynnikiem w gospodarce (tak, ludzie kupują oczami); stąd umożliwia się jego prawną ochronę. Jako, że i Toguś spełnia powyższe przesłanki, nie pozostało nic innego, jak tylko dokonać rejestracji wzoru przemysłowego. 🙂
Jak przebiega rejestracja wzoru przemysłowego?
Rejestracji można dokonać w określonym urzędzie ds. własności przemysłowej. Podmiot przyjmujący zgłoszenia będzie zależał od tego, czy chcemy ochrony jedynie w Polsce czy też na terenie innych państw Unii Europejskiej. Z uwagi na dość charakterystyczny strój prawników w naszym kraju, nie jest dziwnym fakt, że Toguś został objęty tylko ochroną wzoru przemysłowego poprzez zgłoszenie do Urzędu Patentowego RP.
Zgłoszenia wzoru przemysłowego może dokonać osoba prywatna, jak i przedsiębiorstwo, niezależnie od tego, czy wykonuje się tą czynność osobiście czy za pośrednictwem pełnomocnika (którym jest np. rzecznik patentowy). Może mieć ono formę dokumentacji złożonej w UP RP osobiście, poprzez faks lub drogą elektroniczną; Toguś zgłaszany był przez platformę ePUAP, do czego – w przypadku innych wzorów przemysłowych – serdecznie zachęcamy. Proces rejestracji jest naprawdę bardzo szybki (od zgłoszenia do uzyskania decyzji warunkowej nie minęło nawet 14 dni).
Wspomniana dokumentacja w związku z celem, jakim jest ochrona wzoru przemysłowego, powinna obejmować:
- podanie zawierające dane zgłaszającego, określenie przedmiotu zgłoszenia oraz wniosek o udzielenie prawa z rejestracji;
- ilustracje obiektu, na który chcemy uzyskać prawo z rejestracji wzoru przemysłowego (mogą to być rysunki, fotografie i próbki materiału włókienniczego).
Warto także załączyć sam opis, który wyjaśniałby załączone ilustracje.
Co ciekawe, jednym zgłoszeniem można objąć kilka odrębnych postaci wytworu, mających oczywiście pewne wspólne, istotne cechy. Takich odmian może być aż 10 – warto z tego skorzystać. Wówczas, wszystkie odmiany wzoru przemysłowego powinny być na jednej ilustracji.
Nie wgłębiając się już w tematykę tzw. dowodu pierwszeństwa (o tym będzie osobny wpis), oprócz wskazanych wyżej elementów zgłoszenia należy także przekazać pełnomocnictwo, jeśli zgłoszenia dokonuje ustanowiony wcześniej pełnomocnik.
Jakie opłaty się wiążą ze wzorami przemysłowymi?
Opłata za zgłoszenie wzoru przemysłowego wynosi 300 zł, jednak gdy zgłaszający wykaże, że nie może ponieść takiego kosztu, Urząd Patentowy częściowo go zwolni z tego obowiązku.
Rodzime prawo z rejestracji wzoru przemysłowego udzielane jest na 25 lat, które liczone są w 5 okresach ochronnych (każdy z nich po 5 lat) – za każdy z nich należy naturalnie uiszczać pewną opłatę. Warto wskazać, że tymczasowa ochrona wzoru przemysłowego rozpoczyna się już od daty dokonania zgłoszenia w Urzędzie Patentowym RP, zaś to od spełnienia dalszych warunków, np. uiszczenia opłaty za pierwszy okres ochronny, będzie zależało jej udzielenie.
Dodatkowo, wraz z kwotą za I okres ochronny, za publikację o udzielonym prawie z rejestracji należy uiścić opłatę w wysokości 70 złotych.
Opłaty za okresy przedstawiają się następująco:
- I okres ochronny – 150 złotych;
- II okres ochronny – 250 złotych;
- III okres ochronny – 500 złotych;
- IV okres ochronny – 1000 złotych;
- V okres ochronny – 2000 złotych.
Co można zyskać poprzez wzory przemysłowe?
Ochrona wzoru przemysłowego powoduje, że uprawniony ma prawo do wyłącznego korzystania ze wzoru przemysłowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Dzięki temu możemy zagwarantować, że ochrona wzoru przemysłowego, jakim jest nasz Toguś, nie dopuszcza do podrabiania przez konkurentów charakterystycznej zabawki i ozdoby.
Brak takiej należytej rejestracji mógłby spowodować trudniejsze i bardziej czasochłonne (a przy tym i kosztowne), dochodzenie roszczeń w związku z naruszeniem np. praw autorskich.
Fakt, że Toguś jest jedyny w Polsce, świadczy o jego niepowtarzalności i atrakcyjności. Pomysł, który charakteryzuje innowacyjne przedsiębiorstwo Mobi Prawnik, jest należycie chroniony prawnie i już to – samo w sobie – powinno zachęcać inne podmioty prawa (zwłaszcza przedsiębiorców) do podobnej ochrony swoich produktów.